Bliksem is een van de indrukwekkendste en gevaarlijkste natuurverschijnselen. Elk jaar worden er wereldwijd duizenden blikseminslagen geregistreerd, met aanzienlijke schade aan gebouwen, infrastructuur en, in sommige gevallen, ook aan mensen. Hoewel we veel weten over dit fenomeen, zijn er ook veel misverstanden die de ronde doen. In dit blog ontrafelen we enkele van de meest voorkomende feiten en fabels over bliksem en geven we je de nodige informatie om jezelf en je eigendommen beter te beschermen.
Feit 1: Bliksem kan niet uit de lucht worden gevangen
Veel mensen denken dat bliksem op een willekeurige manier door de lucht slaat, maar dat is niet helemaal waar. Bliksem volgt vaak een specifieke route die wordt beïnvloed door luchtvochtigheid, temperatuurverschillen en elektrische ladingen in de atmosfeer. In veel gevallen zal bliksem naar de hoogste punten van gebouwen of andere structuren gaan. Dit is de reden waarom bliksemafleiders en aardpen slaan effectief kunnen zijn. Bliksemafleiders vangen de bliksem op en leiden de elektrische lading naar de grond, waardoor schade aan de structuur wordt voorkomen.
Fabel 1: Blikseminslag treft altijd het hoogste punt van een gebouw
Dit is een misverstand. Hoewel het vaak zo lijkt, betekent dit niet dat het hoogste punt altijd het doelwit van de bliksem is. Bliksem kan verschillende routes kiezen om naar de grond te reizen, afhankelijk van de omstandigheden. Bliksemafleiders zijn ontworpen om dit risico te minimaliseren door een gecontroleerde en veilige route voor de bliksem te bieden.
Feit 2: Bliksem kan via leidingen en kabels je huis binnenkomen
Wanneer bliksem inslaat, kan de enorme energie via de elektrische leidingen en kabels naar binnen komen. Dit kan niet alleen apparaten beschadigen, maar ook brand veroorzaken. Dit is de reden waarom overspanningsbeveiliging zo belangrijk is. Een goed geïnstalleerd systeem kan helpen om de energie van een bliksemschicht te absorberen, zodat het je apparaten niet vernietigt. Daarnaast kan bliksem via telefoon- en internetlijnen binnendringen, wat betekent dat het verstandig is om je modem en andere netwerkapparatuur ook te beschermen tegen overspanning.
Fabel 2: Bliksem slaat nooit meerdere keren op dezelfde plek in
Dit is een van de meest hardnekkige fabels. In werkelijkheid slaat bliksem vaak meerdere keren in op hetzelfde gebied, vooral in gebieden die veel onweer ervaren. Blikseminslagen zijn geen willekeurige gebeurtenissen en kunnen zelfs meerdere keren op dezelfde locatie plaatsvinden, bijvoorbeeld op gebouwen of bomen. Dit benadrukt het belang van bliksembeveiliging, zeker in gebieden die vaker onweer ervaren.
Feit 3: Bliksem is niet te voorspellen, maar we kunnen het wel monitoren
Hoewel we niet precies kunnen voorspellen wanneer en waar bliksem zal inslaan, kunnen we de omstandigheden die de kans op blikseminslag vergroten wel monitoren. Meteorologen gebruiken verschillende technologieën om onweer systemen te volgen en te voorspellen wanneer de kans op bliksem het grootst is. Deze informatie kan niet alleen helpen bij het voorspellen van onweer, maar ook bij het voorbereiden op maatregelen om schade door blikseminslag te voorkomen. Zo kunnen bedrijven bijvoorbeeld extra voorzorgsmaatregelen nemen wanneer er een verhoogde kans is op onweersbuien.
Fabel 3: Het is veilig om naar buiten te gaan als er geen regen valt
Een andere veelvoorkomende misvatting is dat het veilig is om buiten te blijven of naar buiten te gaan als het niet regent. Bliksem kan slaan, zelfs wanneer er geen regen valt, omdat blikseminslag vaak uit de wolken komt die ver van de plek van de inslag kunnen liggen. Het is belangrijk om schuil te zoeken zodra je onweer hoort, zelfs als de regen nog niet is begonnen.
Feit 4: Blikseminslag kan ernstige schade veroorzaken
Blikseminslag kan ernstige schade veroorzaken, van branden tot het vernietigen van elektronische apparaten en zelfs het veroorzaken van persoonlijk letsel. Het is dan ook essentieel om voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals het installeren van bliksemafleiders, overspanningsbeveiliging en het regelmatig controleren van je elektrische systemen. Het kan zelfs verstandig zijn om een verzekering tegen bliksemschade af te sluiten, vooral als je in een gebied woont dat vaak wordt getroffen door onweer.
Fabel 4: Je kunt je beschermen tegen blikseminslag door onder een boom te schuilen
Deze fabel is bijzonder gevaarlijk. Veel mensen zoeken schuilplaats onder een boom om te ontsnappen aan het onweer, maar dit verhoogt juist het risico op een blikseminslag. Bomen zijn vaak het hoogste object in een open gebied en trekken daardoor de bliksem aan. Als bliksem een boom raakt, kan de energie zich verspreiden naar de grond en schade veroorzaken aan mensen die in de buurt zijn.